Op.Dr. Mesut ULUÖZ
ORTOPEDİ ve TRAVMATOLOJİ UZMANI
HALLUKS VALGUS & BUNION (BAŞPARMAK ÇIKINTISI )
Halluks Valgus (Bunion Başparmak Çıkıntısı) + Bunionette (Küçük parmak çıkıntısı)
Ayak baş parmağının ikinci parmağa doğru eğrilmesi ve bunun sonucunda baş parmak kökü iç tarafta şişlik ( bunion ) olması durumudur. Bunyon oluşumunda en sık rastlanan sebep ayağa uygun olmayan , ayak baş parmağını doğal olmayan bir pozisyonda sıkan özellikle dar, sivri burunlu ayakkabıların uzun süre giyilmesidir. Bunun yanı sıra bunyonlar artrit ve polio(çoçuk felci)gibi hastalıklarda da oluşurlar. Bunyon oluşumunda genetik sıklıkla bir rol oynar. Fakat bütün bu nedenler bunyonların sadece ufak bir yüzdesini kapsar. Şaşırtıcı olmayarak bunyonlar kadınlarda erkeklere oranla dokuz misli daha fazladır ( dar ayakkabı giyimi…)
Tipik görüntüsü tanı koydurucudur (ŞEKİL 1) ancak derecesinin anlaşılması için röntgen çekilmesi gerekir. Cerrahi ve medikal yöntemlerle tedavi edilebilen bir hastalıktır. Hastalarda medikal tedavide ana prensip başparmak deformitesinin çeşitli ortopedik cihazlarla düzeltilmeye çalışılmasıdır. Yani başparmağın eski yerinde tutulmaya çalışılmasıdır. Burada parmak arası silikon makaralar (ŞEKİL 2) ,gece (ŞEKİL 3) ve ya gündüz (ŞEKİL 4) takılan ateller parmağı doğru pozisyona tutarak etraf dokunun rahatlatılması ile ağrıyı azaltabilir. Ayrıca ağrının azaltılmasında bunion üzerinde pedler yapıştırılabilir.( ayakkabı içinde sürtünmenin engellenmesi için) Bu ortezlerden fayda görmeyen hastalarda ağrının ortadan kaldırılması ve hastanın daha rahat ayakkabı giymesinin sağlanması için cerrahi tedavi yöntemleri planlanır.
ŞEKİL 1 ŞEKİL 2 ŞEKİL 3 ŞEKİL 4
Bunyonlar önlenebilir mi?
Bunyonlar tedavi edilmediklerinde sıklıkla ağrılı hale gelirler. Fakat bütün bunyonlar ilerleyeci değildir. Pek çok bunyon problemleri ameliyatsız tedavi edilebilir. Genelde ağrısız bunyonların cerrahi düzeltmeye gerekliliği yoktur. Vakaların geniş bir çoğunluğunda bunyon ağrısı uygun ayakkabı giyimi ile ortadan kaldırılabilir.
Bunyonlar önlenebilir mi?
Bunyonlar tedavi edilmediklerinde sıklıkla ağrılı hale gelirler. Fakat bütün bunyonlar ilerleyeci değildir. Pek çok bunyon problemleri ameliyatsız tedavi edilebilir. Genelde ağrısız bunyonların cerrahi düzeltmeye gerekliliği yoktur. Vakaların geniş bir çoğunluğunda bunyon ağrısı uygun ayakkabı giyimi ile ortadan kaldırılabilir.
Uygun ayakkabı alırken:
" Ayakkabının markasına göre ayakkabı numaranız değişebilir. Her yeni ayakkabı da tam emin olun.
" Mümkün olduğu kadar ayağınızın biçimine en yakın uygunluktaki bir ayakkabı seçin.
" Yaşınız ilerledikçe ayaklarınızın büyüklüğü değişebilir.
" Pek çok kişinin bir ayağı diğerinden büyüktür. Ayakkabıyı daha büyük olan ayağınızda prova edin.
" Ayakkabı provasını günün sonunda ayaklarınızın en büyük olduğu zaman yapın.
" Prova süresince ayakta durun ve mağazanın müsaade ettiği kadar yürüyün.
" Şıklık önemlidir ama ayak sağlığı daha da önemli ( ayakkabısı dar olanın dünyası da dardır)
Cerrahi dışı tedavi ile sonuç alınmazsa cerrahi planlanabilir. Yapılan ameliyata göre nekahat dönemi değişken olan bir hastalıktır. Ameliyat sonrası ayak alçıya alınmamaktadır. Kullandırdığımız özel bir ayakkabı sayesinde hasta ameliyattan bir gün sonra ,kişisel ihtiyaçları için, üzerine yük vererek yürüyebilir. Cerrahi sonrası 1,5. ayda genelde geniş aykkabı ile normal yürümeye başlarlar. 3. ayda ise normal ayakkabı kullanımı başlar. Bu bağlamda, her hastalıkta olduğu gibi ameliyata hastanın kendisi karar vermelidir. Ameliyatın tekniğine, hastanın yaşına ve hastalığın şiddetine göre karar verilir.
Sorun başparmakta değil 1. tarak kemiğindedir.(metatars) Bu nedenle ileri vakalarda bunyon eksizyonuna ek olarak cerrahiye kemiğe yapılan müdahaleler eklenebir(ŞEKİL 5)
Bunun gibi ayak parmaklarını ilgilendiren ameliyatları genel anestezi ya da belden uyuşturma gerektirmeden sadece ayak bileğinden yapılan iğnelerle uyuşturularak yapabilmekteyiz. Bu sayede hastaları aynı gün taburcu ediyoruz. SAĞLIKLA
ŞEKİL 5
Bunionette küçük parmak dış kısmında olan halluks valgus benzeri bir bir hastalıktır ancak daha az sıklıkta görülür. Aynı şekilde geniş ayakkabı giyimi, silikon destekler vb ameliyat dışı yöntemler kullanılmasına ragmen cevap alınmazsa ameliyata geçilir.
Sorun başparmakta değil 1. tarak kemiğindedir.(metatars) Bu nedenle ileri vakalarda bunyon eksizyonuna ek olarak cerrahiye kemiğe yapılan müdahaleler eklenebir(ŞEKİL 5)
Bunun gibi ayak parmaklarını ilgilendiren ameliyatları genel anestezi ya da belden uyuşturma gerektirmeden sadece ayak bileğinden yapılan iğnelerle uyuşturularak yapabilmekteyiz. Bu sayede hastaları aynı gün taburcu ediyoruz. SAĞLIKLA
ŞEKİL 5
Bunionette küçük parmak dış kısmında olan halluks valgus benzeri bir bir hastalıktır ancak daha az sıklıkta görülür. Aynı şekilde geniş ayakkabı giyimi, silikon destekler vb ameliyat dışı yöntemler kullanılmasına ragmen cevap alınmazsa ameliyata geçilir.